حفاظت خطوط راه آهن از هجوم شنهای روان - 12
بخشي ازخطوط سراسري راه آهن چين كه دو ايالت بزرگ گانسو و نينشا را بهم متصل مي نمايد از مناطق بياباني وسيعي عبور مي نمايد كه در معرض هجوم شنهاي روان عظيمي قرار گرفته است. طبق اظهار کارشناسان تثبیت شن آکادمی علوم جین بعلت هجوم شنهاي روان كه تحت تأثير بادهاي سهمگين شمال غربي قرار دارد، احداث راه آهن در اين منطقه غير ممكن بنظر ميرسده و بسياري از مشاوران خارجي نيز احداث راه آهن را در اين منطقه كه بين دو بيابان معروف تنگالي و گبي قرار دارد بسيار مشكل و يا غير ممكن تصور مي نمودند. با اين وجود كارشناسان تثبيت شن هاي روان چين با اجراي يك طرح مؤثر بنام "پروژه شاپاتو" (Shapotou) كه از سال 1956 آغاز گردیده نسبت به تثبيت تپه هاي شني حدود 160 كيلومترشنزارهای اطراف این مناطق بحراني كه خطوط راه آهن مي بايست از بین آنها عبور نماید اقدام نمودند. اين پروژه كه يكي از معروفترين پروژه هاي تثبيت شن جمهوري خلق چين بشمار ميرود، براي حفاظت بخش مهمي از خطوط راه آهن سراسري چین بوده و به ترتيب از مجاورت خطوط راه آهن تا تپه های اطراف آن داراي 5 نوع عمليات متفاوت تثبيت شن بشرح زير مي باشد. :
1- به فاصله کوتاهی از خطوط راه آهن كه در حدود 5 تا 10 متر است با استفاده از سنگ ريزه و قلوه سنگ، شنهاي اطراف را بطور مكانيكي تثبيت نموده بدون اينكه گياهي در اين قسمت كاشته شود (بجز رويش هاي علفي كه بطور طبيعي ميرويند). اين ناحيه باز در اطراف راه آهن براي جلوگيري از سرايت آتش سوزيهاي تصادفي از ناحیه مسافران و ترن به جنگلكاريهاي اطراف در نظر گرفته ميشود. همچنين ميتواند تأسيساتي كه ميبايست در آينده در مجاورت اين قسمت استقرار يابد تضمين ميشود.
2- بعد از اين ناحيه در مسافتي بطول 30تا40 متر، درختان سازگار كشت گرديده كه به آن ناحية كمربند سبز اطلاق ميگردد. در صورتيكه بارندگي منطقه بيش از 180 ميلي متر باشد، آبياري مورد نياز نيست ولي اگر در قسمتهائي از اين ناحيه بارندگي كمتر از 180 ميلي متر باشد درختان كاشته شده سالي دو تا سه بار آبياري ميشوند.
3- بعد از ناحيه كمربند سبزمسافتي درحدود 200 متر را كه معمولاً از تپه هاي شني نسبتاً مرتفع يا مرتفع پوشيده شده با روش Straw-sand barrier بطورمكانيكي تثبيت نموده و سپس در بين ديواره هاي باد شكن احداث شده، بوته هاي شن دوست و مقاوم به خشكي (بمنظور تثبيت بيولوژيك) كشت ميشود. اين ناحيه بنام كمربند محافظت كننده يا Prevention Belt خوانده ميشود.
4- بعد از ناحيه كمربند محافظت كننده، ناحيه اي درحدود 280متر را مجدداً با احداث بادشكن هاي Straw-barrier بطور مكانيكي تثبيت مي نمايند كه به ناحيه كمربند تثبيت يا Fixation Belt خوانده مي شود.
5- بعد ا ز ناحيه كمربند تثبيت، ناحيه ديگري بعنوان كمربند متوقف كننده يا Stopping Belt احداث میگردد که دیواره های بادشکن آن از قلوه سنگ يا کلش غلات با فواصل 1 تا 5/1 متر ساخته شده و عمليات تثبيت شن در بين ديواره ها با استفاده از گیاهان مقاوم و سازگار صورت مي گيرد.
دکتر حسن روحیپور
این تارنما، سخنگاه رسمي يك تشكل علمي پژوهشي است كه وارد سیزدهمين سال حيات خود شده و میکوشد تا هم دیدگاههای اعضای هیأت علمي شاغل در بخش تحقيقات منابع طبيعي را بازگو كند و هم تعاملي سازنده و افزاينده با ديگر دلسوزان و صاحبنظران اين حوزه برقرار سازد. چنين است كه پيشاپيش دست همهي عزيزاني كه در اين مهم به ياري طبيعت ناب سرزمين مادري بشتابند، ميفشاريم و از ديدگاهها و مقالات ارساليشان استفاده كرده، در صورت تمايل به نام خودشان منتشر خواهيم كرد.