دكتر احمد آل ياسين، مولف و پژوهشگر آب :

سد سازي هم رحمت است، هم لعنت!

 

پايگاه خبري فضاي سبز و محيط زيست ايران (سبز پرس)

پنج شنبه 22 شهريور 1387

همزمان با آبگیری سد البرز در منطقه لفور مازندران ، همایش صنعت سد سازی ، معایب و   با تاکید بر اثرات سوء سد سازی در ایران در بخش محیط زیست در محل باغ ملی گیاه شناسی برگزار شد .

دكتر احمد آل ياسين، مولف و پژوهشگر آب که در سالهای پیش از انقلاب مدیریت سد دز را برعهده داشت ، صبح روز چهارشنبه  با حضور در این همایش ضمن گفت: سدسازي هم رحمت است، هم لعنت. اما ما بايد به دنبال رحمت آن باشيم.

به گزارش پايگاه خبري فضاي سبز و محيط زيست ايران (سبز پرس)، اين پزوهشگر حوزه آب با مروروی بر سدهای ساخته شده در جهان و نیز آمریکا افزود: تخریب سدها در آمریکا از سال 1990 آغاز شده چرا  که سدسازی های صورت گرفته در این کشور نسل ماهی آزاد روخانه ای را در معرض انقراض قرار داده بود اما به تدریج در این کشور به این نتیجه رسیدند که برخی سدهای ساخته را برای حفظ محیط زیست و احیای رودخانه ها و نیز احیای نسل ماهی آزاد باید تخریب کنند و اتفاقا همزمان با این تخریب ها سدهای جدید هم ساخته شد و هنوز هم ساخته می شود ولی سدهای جدید ملزم شدند قوانین سختگیرانه زیست محیطی را رعایت کنند . وی افزود : سال آینده در آمریکا سد بزرگی به ارتفاع 70 متر تخریب خواهد شد که تاکنون سابقه نداتشه است .

دکتر ال یاسین خاطر نشان ساخت : اما در مورد ایران نمي توان سفارش داد كه در يك نقطه سد ساخته شود و به همين شكل نمي توان نسخه نوشت كه نبايد سد ساخت بلكه سدسازي يكي از گزينه هاي توسعه است و بايد اين امر بر پايه هاي علمي و منطقي توسعه صورت گیرد . وي ادامه داد: منطق توسعه حكم مي كند كه در قالب طرح آمايش سرزمين يا طرح جامع توسعه، گزينه هاي مختلف بررسي شود و بر اساس همان موازين گزينه برتر كه شرايط محيط زيست پايدار در آن ملحوظ شده باشد، انتخاب شود.

آل ياسين تاكيد كرد: افزايش جمعيت سبب افزايش سدسازي در جهان شد و از آنجا كه شما نمي توانيد بگوييد كسي حق استفاده از آب را ندارد پس سدسازي هم بايد طبق مصالح زيست محيطي انجام شود و يا اينكه جايگزيني مناسب با شرايط در نظر گرفته شود.

به گزارش سبز پرس در بخش ديگري از اين همايش، مهندس فاطمه ظفرنژاد مترجم كتاب رودهاي خاموش و پزوهشگر آب به ارائه گزارشی از تشدید بیابان زایی و کوچ اجباری مردم در جریان ساخت اغلب سدهای ایران پرداخت. وی همچنین تصاویر و فیلم هایی را از سد البرز ارائه کرد و خاطر نشان ساخت: در پشت مخزن سد البرز نزدیک به 1000 هکتار جنگل را کف بر کردند تا آب را پست سدی جمع آوری کنند که مردم صدها سال بود همین آب را با جمع کردن در آب بندانها مورد استفاده قرار می دادند.  وی با اشاه به اینکه در جریان ساخت این سد 13 روستا زیر آب می رود و اینکه مردم از نحوه خرید اراضی شان راضی نیستند سرنوشت رودخانه بابلرود در پایین دست را سرنوشتی مشابه تجن ارزیابی کرد. این در حالی است که به گفته او هم اکنون دهانه بابلرود در بابلسر زمینه های اشتغال زیادی را برای مردم در بخش گردشگری ایجاد کرده که با آبگیری سد البرز این دهانه کاملا خشک می شود و گردشگری و ماهیگیری در پایین دست کاملا از بین می رود . ظفرنژاد گفت: كشور ما در بين 146 كشور جهان، از لحاظ شاخص های محيط زيست در رتبه 132 قرار دارد، يعني جايگاه ما پس از 90 درصد كشورها و در رتبه هاي پاياني است اين در حالي است كه كشور ما يكي از معدود كشورهايي است كه در قانون اساسي اش اصولي را براي حفظ محيط زيست دارد.

اين پژوهشگر حوزه آب خاطر نشان كرد: جمهوري اسلامي ايران با امضاي دستوركار 21 و پيمان مقابله با خشكسالي و بيابان زايي به اين معاهدات بين المللي پيوسته است. اما در صنعت سد سازي هيچ يك از اين معاهدات در نظر گفته نمي شود.

وي ادامه داد: از آنجايي كه براي ساخت سدها، پوشش گياهي مخزن سد از بين مي رود و ادامه رودخانه به دليل انسداد آب خشك مي شود، پس مي توان سد سازي را فعاليتي بيابان زا دانست كه با تعهد كشور در زمينه مقابله با بيابان زايي در تناقض است.

در پايان اين همايش، نماينده يكي از سازمان هاي غيردولتي كه پيگير وضعيت روستاييان منطقه لفور در سوادكوه است به ايراد سخنراني و بيان مشكلات مردم روستا پرداخت. گفتني است اهالي چهارده روستا در سوادكوه به دليل آبگيري سد البرز مركزي مجبور به ترك محل زندگي خود شده اند.